Zgodnie z uchwałą Sejmu RP rok 2024 jest Rokiem: Marka Hłaski, Arcybiskupa Antoniego Baraniaka, Romualda Traugutta, Wincentego Witosa, Kazimierza Wierzyńskiego, Melchiora Wańkowicza, Rodziny Ulmów, Zygmunta Miłkowskiego i Polskich Olimpijczyków.
Wybór patronów na rok 2024 odzwierciedla dążenie do upamiętnienia kluczowych postaci i wydarzeń, które wpłynęły na losy Polski. Od bohaterów walk o niepodległość, jak Romuald Traugutt, po wybitnych twórców, jak Marek Hłasko i Kazimierz Wierzyński, aż po sportowców i polityków, takich jak polscy olimpijczycy i Wincenty Witos – wszyscy oni pozostawili niezatarty ślad w polskiej historii. Rok 2024 to okazja do refleksji nad ich dziedzictwem i wartościami, które mogą inspirować przyszłe pokolenia.
Marek Hłasko był wybitnym prozaikiem i autorem scenariuszy filmowych. W 2024 r. przypada 90. rocznica urodzin Marka Hłaski. To jeden z najbardziej znanych pisarzy polskiej prozy współczesnej. Jego twórczość, odważna i pełna buntu, pokazuje dramatyczne losy ludzi żyjących w realiach PRL. Jego niepokorna natura i styl literacki uczyniły go jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci polskiej literatury powojennej oraz scenariuszy filmowych.
Arcybiskup Antoni Baraniak. W 2024 r. przypada 120. rocznica urodzin abp. Antoniego Baraniaka. Więziony i torturowany przez władze komunistyczne, nigdy nie ugiął się pod presją i nie zdradził Kościoła katolickiego. Był przesłuchiwany na Rakowieckiej w Warszawie 145 razy. Po wyjściu z więzienia w końcu 1955 r. aż do kwietnia 1956 r., odprawiał msze, korzystając z polowego ołtarza ukrytego w szafie. Jego niezłomna postawa była symbolem oporu wobec totalitarnego reżimu.
Rodzina Ulmów. W 2024 r. przypada 80. rocznica zamordowania przez żandarmerię niemiecką rodziny Ulmów, która ukrywała mieszkających w okolicy Żydów od grudnia 1942 r. Cała rodzina Ulmów i ukrywani przez nich Żydzi zostali zamordowani 24 marca 1944 r. przez niemieckich żandarmów. „Rodzina Ulmów należy do licznego grona bohaterskich Polaków, którzy podczas II wojny światowej ratowali Żydów skazanych przez Niemców na zagładę” - podkreślił Sejm w uchwale.
Wincenty Witos. W tym roku obchodzimy 150. rocznicę jego urodzin. W 1920 r., gdy Armia Czerwona stała na przedpolach Warszawy, Rząd Obrony Narodowej pod kierownictwem Witosa „podjął dramatyczne wysiłki, które zaowocowały odrzuceniem bolszewików spod stolicy i rozpoczęciem odwrotu Armii Czerwonej”. W ustawie z 2017 r. Wincenty Witos został włączony w poczet Ojców Niepodległości RP.
Kazimierz Wierzyński - poeta, prozaik i laureat złotego medalu olimpijskiego w konkursie literackim w 1928 r. za tom „Laur olimpijski" igrzysk w Amsterdamie. Jego poezja łączyła patriotyzm z uniwersalnymi tematami ludzkiej egzystencji, a jego twórczość inspirowała wielu twórców zarówno w kraju, jak i na emigracji. W późniejszych latach w swej twórczości odnosił się do losów Ojczyzny. Upominał się o prawdę o zbrodni katyńskiej.
Melchior Wańkowicz. Obchodzimy 50. rocznicę odejścia niepokornego, odważnego, wnikliwego dziennikarza, pisarza i reportażysty, będącego wzorem i symbolem polskiego dziennikarstwa. Największy pomnik bohaterstwu polskich żołnierzy Wańkowicz wystawił w trzytomowym dziele „Bitwa o Monte Cassino”.
Podpisanie „Listu 34” w proteście przeciwko polityce kulturalnej PRL spowodowało, że stał się ofiarą nagonki i został skazany na trzy lata więzienia. W areszcie spędził pięć tygodni – wobec powszechnego oburzenia władze komunistyczne musiały wstrzymać wykonanie wyroku.
Romuald Traugutt. 160 lat temu w Warszawie na stokach cytadeli warszawskiej został stracony na szubienicy ostatni dyktator powstania styczniowego Romuald Traugutt oraz członkowie Rządu Narodowego. Jego heroiczna postawa i tragiczna śmierć 5 sierpnia 1864 r. stały się inspiracją dla przyszłych pokoleń. Traugutt pozostaje wzorem odwagi i oddania Polsce, szczególnie w kontekście zrywów narodowowyzwoleńczych XIX wieku.
Zygmunt Fortunat Miłkowski. W 2024 r. minie 200 lat od urodzin znanego pod pseudonimem Teodor Tomasz Jeż żołnierza i pisarza, wytrwałego działacza niepodległościowego, twórcy idei obrony czynnej i skarbu narodowego. Walczył w Powstaniu Styczniowym, a po jego upadku przebywał i działał we Francji, a następnie w Szwajcarii. Był współtwórcą założonej w Zurychu tajnej organizacji Liga Polska, której program zakładał odbudowę Polski jako demokratycznej republiki.
Rok Polskich Olimpijczyków. 27 lipca 1924 r., na VIII Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu, drużyna kolarzy torowych w składzie: Józef Lange, Jan Łazarski, Tomasz Stankiewicz i Franciszek Szymczyk zdobyła srebrny medal. Tego samego dnia brąz w konkursie skoków wywalczył Adam Królikiewicz na koniu Picador. Były to pierwsze medale olimpijskie zdobyte przez polskich sportowców. W 100-lecie tego wydarzenia Sejm ogłosił 2024 Rokiem Polskich Olimpijczyków.
Jak przypomniał Sejm w uchwale, dotychczas w 23 letnich i 24 zimowych igrzyskach olimpijskich wystąpiło łącznie 3 012 polskich sportowców, którzy łącznie zdobyli 321 medali: 79 złotych, 96 srebrnych i 146 brązowych.
Red.
